Książka

Rafał Lizut: Technika a wartości. Spór o aksjologiczną neutralność artefaktów

Świat techniki otacza nas zewsząd. Tworzy warunki naszego życia w każdym jego aspekcie. Bez niej cywilizowane życie jest niewyobrażalne. Wielu z nas w ogóle umożliwia życie. Jednak ciągle mamy skłonność do traktowania tego skomplikowanego i wyrafinowanego technosystemu jako neutralne, podporządkowane nam narzędzie. Jeśli zaś w powieściach lub filmach science fiction napotykamy wizję techniki zgoła odmienną: jako bytu nieobojętnego, od którego człowiek jest uzależniony w swej egzystencji, mającego wewnętrzny dynamizm i rządzącego się swoimi prawami, walczącego z człowiekiem o wpływy i dominację, nawet zagrażającego bytowi ludzkości, traktujemy to jako licentia poetica lub – w najlepszym razie – prognozę, że dopiero jakaś przyszła technika, inteligentna i mająca rysy osobowe może tę wizję zrealizować. Tę fałszywą świadomość przekonująco podkopuje książka Rafała Lizuta Technika a wartości. Spór o aksjologiczną neutralność artefaktów. Zawiera ona pogłębioną analizę filozoficzną problemu nasycenia (w szczególności współczesnej) techniki wartościami, prowadzoną z dużą świadomością metodologiczną, ale i zajmująco, dociekliwie, z odwołaniem do licznych przykładów.

Studio DTP
Academicon

Zapraszamy do współpracy >

Wykonaliśmy:

  • projekt graficzny okładki
  • layout
  • skład i łamanie
  • przygotowanie do druku

Wydawnictwo
Academicon

Zapraszamy do współpracy >

Autor: Rafał Andrzej Lizut
Wydawca: Wydawnictwo Academicon
Miejsce i rok wydania: Lublin 2014
Stron:
 256
Oprawa: miękka, twarda


 Oddajmy głos recenzentom książki:

Aksjologiczna neutralność bądź nieneutralność techniki ma konsekwencje dla pojmowania zakresu odpowiedzialności rożnych podmiotów uczestniczących w procesie tworzenia, upowszechniania i użytkowania techniki; określa także zakres i sposoby legitymizacji tego, co w obszarze techniki jest tworzone i jakie następstwa jej upowszechniania w społeczeństwie są do zaakceptowania, a jakie nie. Problematyka, której ramy zakreślone zostały już w tytule rozprawy, jest więc fundamentalna, a rozstrzygnięcia w tym obszarze mają istotne znaczenie dla wielu innych problemów, którymi zajmuje się filozofia techniki.

Z recenzji naukowej prof. dr. hab. Andrzeja Kiepasa

 

Dla zwolenników poglądu o neutralności techniki wobec wartości książka Rafała Andrzeja Lizuta – magistra inżyniera budownictwa, doktora filozofii i dyplomowanego informatyka – stanowi nie lada wyzwanie intelektualne. Po lekturze tej książki nie można już uważać za oczywiste, iż artefakty techniczne są jedynie neutralnymi i biernymi instrumentami, wykorzystywanymi do realizacji obranych celów. Choć pierwszorzędnym celem Autora jest analiza sporu o neutralność/nasycenie techniki wartościami, to świetle jego rozważań młotki, samochody, komputery, pociski samosterujące – cały otaczający nas świat techniki – to nośniki wartości, tworzące warunki naszego działania i sterujące naszymi działaniami, a nawet myśleniem i polityką. […]

Problem neutralności techniki bądź jej nasycenia wartościami należy do najważniejszych we współczesnej filozofii techniki, natomiast nie istnieją wedle mojej wiedzy monografie poświęcone temu sporowi – książka R. Lizuta będzie prawdziwym ewenementem nie tylko na polskim rynku filozoficznym. […]

Wymowę książki jako wyzwania intelektualnego dla zwolenników neutralności techniki wzmacnia podkreślany przez Rafała Lizuta aspekt praktyczny sporu: „Zważywszy na fakt, że technika stała się obecnie naturalnym środowiskiem życia człowieka, w przypadku twierdzącej odpowiedzi na pytanie o nasycenia techniki wartościami pojawiłaby się konieczność wprowadzenia »ekologii technicznej«, a co więcej, musiałaby ona obejmować różne perspektywy: wpływ danej techniki na rozwój osobowy człowieka i na społeczeństwo, skutki używania dla przyszłych pokoleń itd. Gdyby jednak technika była neutralna wobec wartości, ocenianie staje się zbędne. Sponsorowanie badań nad dowolną techniką, wykonywanie tych badań czy wprowadzanie technik do społeczeństwa byłoby również neutralne, co zwalniałoby z odpowiedzialności za udostępnianie technik producentów, wynalazców itd.; pozbawiałoby ich winy za skutki złe i chwały za dobre, bo wszystko zależałoby od użytkownika techniki. Okazuje się więc, że akceptacja rozwiązania w debacie determinuje – choć niejawnie – rozstrzygnięcia, dotyczące tego np. jakie projekty finansować, które technologie implementować, na jakiej podstawie tworzyć etyki szczegółowe takie jak etyka inżynierska czy etyka komputerowa”. Rozstrzygnięcie sporu jest więc istotne nie tylko dla specjalistów od etyk zawodowych czy filozofów techniki, ale dla zwykłego zjadacza chleba powszedniego (ostatecznie chleb to też artefakt!).

Z recenzji wydawniczej prof. Agnieszki Lekkiej-Kowalik

 

Książka Rafała Lizuta dotyka ważnego, zwłaszcza współcześnie, problemu, jakim jest tzw. aksjologiczne nasycenie techniki. Problem ten rzadko bywa analizowany przez filozofów, a z kolei specjaliści od techniki nie mają wystarczających kompetencji filozoficznych, żeby problem ten zgłębiać. Tymczasem Rafał Lizut połączył obie te umiejętności, w efekcie czego powstała bardzo ciekawa praca. Autor dokładnie wyjaśnia kluczowe terminy, przedstawia kontekst historyczny sporu, systematyzuje stanowiska, przeprowadza gruntowne analizy, co świadczy o dużej dojrzałości intelektualnej i umiejętności poruszania się po różnych dziedzinach wiedzy i kultury, takich jak teoria technika, etyka, filozofia, w tym także filozofia klasyczna. […]

W zakresie postawionego problemu, jakim jest pytanie o aksjologiczne nasycenie wytworów techniki, książkę Rafała Lizuta uznać można nie tylko za interesujący głos w dyskusji, ale wręcz za rozprawę pionierską.

Z recenzji wydawniczej prof. Piotra Jaroszyńskiego


Książka ta będzie doskonałym wprowadzeniem nie tylko dla tych, którzy chcieliby się zapoznać z problematyką nasycenia techniki wartościami, ale także dla tych, którzy chcieliby zaznajomić się ze stosunkowo nową dziedziną filozofii, jaką jest filozofia techniki.

Darmowe fragmenty:


Księgarnia
Academicon

Zamów książkę >


Rafał Andrzej Lizut – mgr inż. budownictwa, doktor filozofii, informatyk i inżynier Cisco Networking, od 2009 r.  pracownik Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II. Odbył staże w Trent University (Kanada), Fraunhofer Research Institute (Niemcy), IBM Research (USA) i Aberdeen University (Szkocja). Zajmuje się  filozofią i etyką techniki, etyką informatyczną i logiką praktyczną. Autor haseł encyklopedycznych i artykułów, także popularnonaukowych, m.in. w „Computer World” i „Przeglądzie Technicznym”. Członek-założyciel Polskiego Towarzystwa Oceny Technologii. Członek-założyciel i webmaster projektu sapiencjokracja.pl.

Skomentuj

Kliknij, aby skomentować