Opracowanie redakcyjne

Jest to ogół prac mających na celu wyeliminowanie z tekstu usterek merytorycznych, językowych i technicznych oraz dostosowanie tekstu do norm wydawniczych. W ich zakres wchodzą: redakcja merytoryczna, redakcja techniczna (adiustacja), korekty.

Redakcja merytoryczna to opracowanie tekstu w jego warstwie rzeczowej (treściowej, merytorycznej, przedmiotowej) oraz formalno-językowej (logicznej, gramatycznej, ortograficznej, interpunkcyjnej, frazeologicznej, kompozycyjno-stylistycznej). Jest wykonywana w ścisłej współpracy z autorem, pod jego kontrolą. Obejmuje:

weryfikację kompozycji i, jeżeli trzeba, poprawę konstrukcji tekstu, w tym podziału na: części, rozdziały, podrozdziały, paragrafy, akapity, przypisy rzeczowe, leksykalne i bibliograficzne itp.,
kontrolę logicznego i rzeczowego toku wywodu,
usuwanie powtórzeń,
poprawę błędów merytorycznych, stylistycznych, ortograficznych i interpunkcyjnych,
uzupełnianie brakujących składników tekstu,
porządkowanie i ujednolicanie składników tekstu,
poprawę niejasności i wieloznaczności.

Redakcję merytoryczną powierzamy osobie mającej wykształcenie w dziedzinie, do której należy opracowywana publikacja, lub mającej duże doświadczenie w opracowaniu tekstów z tej dziedziny. Ma ona obowiązek czuwania nad kompleksem prac redakcyjnych oraz kontaktowania się z autorem w każdej fazie tych prac.

Redakcja techniczna (adiustacja)to opracowanie tekstu mające na celu ustalenie jego formy typograficznej w postaci makiety (layoutu) publikacji. Ponieważ ta forma winna uwzględniać treść tekstu (to, o czym on jest), adiustacja jest wykonywana w ścisłej współpracy z redaktorem merytorycznym, ale także z osobą łamiącą tekst, czyli implementującą makietę w konkretnym programie komputerowym. Redakcja techniczna obejmuje:

poprawę formalnej i technicznej budowy całej publikacji (odpowiednie ułożenie poszczególnych jej elementów: kart tytułowych, spisu treści, przedmowy, wstępu, tekstu głównego, zakończenia, bibliografii itd.),
wyznaczanie formatu pracy, układu stron, kolumn i łamów, marginesów, paginacji,
określanie formy (kroju, odmiany i stopnia pisma) tytułów i śródtytułów oraz ich rozmieszczenia względem innych elementów tekstu,
określanie formy (kroju, odmiany i stopnia pisma, wcięć, justowania) akapitów zwyczajnych oraz cytowań, przypisów, wypunktowań,
określenie formy i rozmieszczenia tabel, tablic, ramek, wykresów, rycin, ilustracji, wzorów oraz sposobu ich oznaczania,
wszystkie inne niemerytoryczne czynności związane z opracowaniem tekstu.

Redaktor techniczny koordynuje prace nad treścią i formą tekstu. Czuwa nad tym, by treść tekstu zyskała adekwatną i estetyczną formę, która podkreśli jego walory.

Korekty – to etap kontrolny opracowania publikacji, składający się w wypadku korekty pierwszej ze sprawdzenia naniesienia redakcji, adiustacji (lub wdrożenia redakcji technicznej), podziału wyrazów i zapisów na końcu wiersza oraz przeczytaniu całości tekstu pod kątem wyłapania niezauważonych na wcześniejszym etapie błędów, zaś w wypadku korekty drugiej i kolejnych – ze sprawdzenia naniesienia poprzednich korekt. Korekty są wykonywane na tekście poddanym już obróbce komputerowej, tj. najpierw po jego składzie i łamaniu, a następnie na egzemplarzu sygnalnym publikacji. Korekty obejmują:

kontrolę i wspomaganie redakcji merytorycznej w warstwie poprawności językowej tekstu – sprawdzanie poprawności stylistycznej, ortograficznej i interpunkcyjnej tekstu,
kontrolę wdrożenia redakcji technicznej oraz weryfikację poprawności tekstu po składzie (podział wyrazów oraz zapisy na końcu wiersza).