Rozum i wola. Kazimierz Twardowski i jego wpływ na kształt kultury polskiej XX wieku

Tytuł: Rozum i wola. Kazimierz Twardowski i jego wpływ na kształt kultury polskiej XX wieku
Red.: Jacek Jadacki
Wydawca: Wydawnictwo Academicon
Miejsce i rok wydania: Lublin 2021
Stron: 574
Oprawa: twarda
ISBN: 978-83-953549-7-7
DOI: 10.52097/acapress.9788395354977

Tom, który Czytelnik ma przed sobą, jest dziełem zbiorowym dziesięciu Autorów – i jako taki ma wszystkie zalety, ale i wszystkie wady takiego dzieła.
Główną zaletą jest oczywiście to, że Autorzy, zaproszeni przeze mnie do udziału w tym przedsięwzięciu, to wytrawni znawcy zagadnień, na temat których się wypowiadają. Są to zarazem Autorzy o różnych na ogół zainteresowaniach i preferencjach teoretycznych, dzięki czemu tom ma zagwarantowaną wielostronność perspektyw badawczych, a w konsekwencji dostarczanemu przez ten tom obrazowi wpływu Kazimierza Twardowskiego na kształt kultury polskiej XX wieku nie można zarzucić, że jest «jednobarwny».

Ze wstępu

Tytułowe dwie kategorie: rozum i wola to te władze – właściwości i przymioty – człowieka, na których ustawiczne kształtowanie i konsekwentne doskonalenie – tak w ujęciu koncepcyjnym, jak w działalności pedagogicznej – kładł zdecydowany akcent Kazimierz Twardowski. Wysunięte na plan pierwszy w tytule kategorie rozumu i woli niejako emblematycznie ujmują i ukazują zasadniczy sens intelektualnych i kulturotwórczych dążeń Kazimierza Twardowskiego. […] Tak „Słowo wstępne”, jak cała monografia – co zasługuje na uznanie – są jak najbardziej  merytorycznie poprawną wielobarwną, acz spójną rozprawą o Twardowskim, ale w trakcie lektury narzuca się konstatacja, że są one także czymś o wiele więcej: są one z ducha Twardowskiego i są wzorcowym przykładem twórczego kontynuowania dorobku Lwowskiego Mistrza.

Z recenzji dr. hab. Marka Rembierza, prof. UŚ

Ambitnie brzmiący podtytuł książki „Kazimierz Twardowski i jego wpływ na kształt kultury polskiej XX wieku” nie jest jedynie zabiegiem marketingowym, polegającym na wzbudzaniu w czytelniku nieuzasadnionych oczekiwań, ale adekwatnym wskaźnikiem jej zawartości. […] Postać Kazimierza Twardowskiego ma w polskich kręgach akademickich charakter pomnikowy i recenzowana książka dostarcza szczegółowego, dobrze udokumentowanego uzasadnienia tej wyjątkowej pozycji twórcy Szkoły Lwowsko-Warszawskiej. Trzeba jednak podkreślić, że nie jest to hagiografia. Składają się na nią dobrze udokumentowane studia napisane w duchu analitycznej historii filozofii, co oznacza m.in., że ich autorzy, włącznie z redaktorem, którego rewerencja dla Kazimierza Twardowskiego jest powszechnie znana, oceniają dorobek tego wybitnego uczonego i nauczyciela z perspektywy aktualnego stanu wiedzy i są niekiedy bardzo krytyczni wobec proponowanych przez niego rozwiązań różnych kwestii. Krytyka ta zamienia się czasem w samodzielną próbę bardziej adekwatnego sformułowania danego zagadnienia i propozycji jego rozwiązania. Książką usatysfakcjonowani więc będą nie tylko historycy filozofii, ale też filozofowie poszukujący inspiracji do podejmowania zagadnień wyróżnionych w tytułach rozdziałów. […] Pojawiają się w niej też tezy kontrowersyjne, ale intrygujące, jak ta sformułowana przez Alicję Chybińską, że Tadeusz Kotarbiński znalazł w poglądach swojego mistrza pozytywne, a nie jedynie negatywne, inspiracje dla reizmu, lub mianowanie Twardowskiego przez Ryszarda Mordarskiego na filozofia polityki. 

Czytelników zainteresują zapewne różne artykuły, zależenie od ich wykształcenia i początkowej wiedzy o Kazimierzu Twardowskim. Moją uwagę zwrócił najdłuższy w tomie, bo liczący przeszło 100 stron tekst Jacka Jadackiego Praeceptor Poloniae. Twardowski w oczach współczesnych mu Polaków. Zawiera on streszczenia nadzwyczaj skrupulatnie udokumentowanych reakcji polskich filozofów na publikowane przez Twardowskiego teksty i wystąpienia. Użyłem słowa „streszczenia”, bo autor ograniczył analizy i własne refleksje do minimum. Dokumentacyjna detaliczność, niemal całkowita rezygnacja z odautorskich komentarzy i poprzestanie jedynie na (znakomitej!) systematyzacji podnoszonych trudności wywiera szczególnie mocne wrażenie, gdy Jadacki omawia zarzuty marksistów, sformułowane głównie w latach pięćdziesiątych minionego wieku. Przypomnienie charakteru tych „polemik”, będących faktycznie brutalnymi atakami, zmierzającymi do ograniczenia wpływów Szkoły Lwowsko-Warszawskiej i podważenia autorytetu jego twórcy, przyda się zwłaszcza młodszemu pokoleniu czytelników.

Z recenzji prof. dr. hab. Piotra Gutowskiego

Zob. Spis treści, Słowo wstępne

Książka została przygotowana przez nasze Studio DTP.