Trzy siedemnastowieczne rozprawy filozoficzno-teologiczne

Książka zawiera polskie przekłady pism trzech siedemnastowiecznych myślicieli: Johanna Völkela, Joachima Stegmanna (Starszego) oraz Johanna Gottlieba Möllera. Dwaj pierwsi to wybitni przedstawiciele polskiego socynianizmu (inaczej: arianie, Bracia Polscy), natomiast trzeci to protestant orientacji luterańskiej, przeciwnik zarówno antytrynitaryzmu socynian, jak i nowej filozofii Spinozy. Przekłady zostały poprzedzone obszernym wstępem, w którym zawarte są informacje umożliwiające zrozumienie okoliczności powstania przetłumaczonych traktatów, ich zasadniczej treści, ich miejsca w doktrynie socynian, a także reakcji, jakie wywołały w Polsce i poza jej granicami. Książka, oprócz tego, że przybliża teologiczno-filozoficzną doktrynę polskich socynian, stanowi również pośrednio argument za tym, że polskie środowiska intelektualne – filozoficzne, polityczne i teologiczne – nie tylko były otwarte na idee napływające z Zachodu, lecz także podejmowały nad nimi krytyczny namysł i pozostawały w dialogu z Zachodem. W ten sposób miały swój wkład w rozwój europejskiej kultury intelektualnej.

Tytuł: Trzy siedemnastowieczne rozprawy filozoficzno-teologiczne: Johann Völkel, O prawdziwej religii (wybór), Joachim Stegmann Starszy, O sędzim i normie w sporach o wiarę, Johann Gottlieb Möller, Dwanaście dysput etycznych
Edycja naukowa: Przemysław Gut, Marcin Iwanicki, Joanna Usakiewicz
Wydawca: Wydawnictwo Academicon
Miejsce i rok wydania: Lublin 2024
Stron: 412
ISBN: 978-83-67833-08-0
DOI: 10.52097/acapress.9788367833189

Zamów książkę teraz

Socynianizm, nurt teologiczny zapoczątkowany przez Fausta Socyna (którego zwolenników określano także mianem arian lub Braci Polskich) jest oryginalnym zjawiskiem w kontekście reformatorskich ruchów religijnych XVI i XVII wieku, a z polskiego punktu widzenia interesującym szczególnie, ponieważ to na naszych ziemiach działali najwybitniejsi przedstawiciele nurtu i tutaj toczyły się ideowe spory i kształtowało się jego oblicze doktrynalne. W dużej mierze to właśnie działający w granicach Rzeczypospolitej teologowie ariańscy wywierali największy wpływ na rozwój ruchu – albo stanowili inspirację dla teologów europejskich, albo pobudzali do zdecydowanych krytyk.

Najistotniejszym walorem tego zestawu przekładów oraz towarzyszącego im obszernego wstępu jest nowatorstwo ujęcia problematyki, odejście od czysto teologicznego, ewentualnie polityczno-społecznego, odczytania tekstów na rzecz interpretacji filozoficznej. Dlatego pozycja może odegrać ważną rolę w badaniach nad rozwojem nowożytnej myśli filozoficznej.

prof. dr hab. Jerzy Kopania