Intuicje moralne. O poznaniu dobra i zła

Książka stanowi trzeci tom serii „Studia z Teorii Etyki”. Dwa poprzednie tomy tomy to: t. 1: W poszukiwaniu moralnego charakteru, red. Artur i Natasza Szutta, Lublin 2015, t. 2: Natasza Szutta, Czy istnieje coś, co zwiemy moralnym charakterem i cnotą?, Lublin 2017.

Wyobraźmy sobie, że jesteśmy na spacerze z dzieckiem. W pewnym momencie zwraca się ono do nas z pytaniem: „czy niewolnictwo jest czymś złym?”. Jaką odpowiedź by usłyszało? Zakładam, że większość z nas odpowiedziałaby twierdząco. Jesteśmy przekonani, że niewolnictwo jest moralnie niedopuszczalne. Uznajemy także torturowanie lub zabijanie niewinnych osób dla własnej przyjemności za moralnie złe oraz sądzimy, że jeśli dajemy komuś słowo, powinniśmy się starać go dotrzymać itd.

Do natury naszych przekonań (w tym przekonań moralnych) należy również to, że wyrażające je zdania (oraz odpowiadające im sądy) określamy jako prawdziwe. Wypowiedź typu „jestem przekonany, że nie należy zabijać tylko dla własnej przyjemności, ale nie sądzę, aby to była prawda” razi brakiem spójności. Zatem nasza twierdząca odpowiedź na pytanie dziecka będzie zarazem komunikatem, że tezę „niewolnictwo jest złe” uznajemy za prawdziwą.

Ze Wstępu

Książka Artura Szutty stanowi całościowe opracowanie współczesnego intuicjonizmu metaetycznego – i to w formie wręcz wzorcowej, na co składa się kilka elementów. Po pierwsze, autor bazuje na najnowszej, w większości powstałej w ciągu ostatnich dwóch dekad literaturze przedmiotu, czytelnik otrzymuje zatem najbardziej aktualne wprowadzenie w bieżące debaty metaetyczne. Po drugie, wykonał olbrzymia prace porządkująca rozliczne watki podejmowane w tej debacie, w większości prezentowane w bardzo licznych artykułach poświęconych szczegółowym, czasami wręcz detalicznym aspektom sporu o intuicjonizm. Po trzecie, uderzająca jest wielka dbałość o szczegóły i wysoka kultura argumentacyjna. Przedstawione w pracy rozważania składające się na kolejne kroki uzasadnienia bronionych tez cały czas uwzględniają możliwe zarzuty, stale konfrontowane są z odmiennymi ujęciami i na bieżąco korygowane za pomocą nowych, nierzadko oryginalnych argumentów. Po czwarte, Artur Szutta ma ambicje, by do omawianej debaty wnieść nowe, istotne propozycje – i w dużej mierze mu się to udaje. Po piąte wreszcie, Autor nie popada w dogmatyzm – choć nie kryje swoich osobistych sympatii.

Na podstawie recenzji dr. hab. Jacka Jaśtala (Politechnika Krakowska)

Zob. spis treści, przedmowa i wstęp.

Spotkanie autorskie z Arturem Szuttą wokół książki.

Dr Artur Szutta – doktor filozofii, pracuje w Instytucie Filozofii, Socjologii i Dziennikarstwa Uniwersytetu Gdańskiego. Interesuje się metaetyką, etyką i filozofią społeczną. Autor między innymi książki Obywatelskie nieposłuszeństwo. Próba określenia pojęcia (Wydawnictwo Naukowe Semper, Warszawa 2011), serii artykułów poświęconych metodzie refleksyjnej równowagi („Diametros” 35, 36, 37, 2013) oraz artykułu Authentic Civic Attitude: A Personalist Perspective („American Catholic Philosophical Quraterly” 86, 2012). Adres e-mail: artur.szutta@filozofuj.eu.