Myślnik
Myślnik jest najdłuższą kreską (—), czyli tzw. pauzą, ale bywa coraz częściej w druku zastępowany półpauzą (–), krótszą o połowę (jak sama nazwa wskazuje). Co znamienne, jest to znak międzywyrazowy, czyli umieszczany pomiędzy wyrazami, a nie wewnątrz nich. Używa się go w różnych funkcjach, m.in. do zaznaczenia domyślnego członu zdania, oznaczenia wtrąceń lub wypowiedzi narratora, w wyliczeniach czy do wyznaczania relacji relacji między dwoma wyrazami lub wartościami. Więcej o zastosowaniu myślnika można poczytać w Słowniku języka polskiego PWN, do czego zachęcamy.
O ile w niektórych przypadkach pauzę i półpauzę można stosować wymiennie (np. w zapisie dialogów, przy oznaczeniu wtrąceń bądź w wyliczeniach), o tyle istnieją też takie, w których możliwe jest użycie wyłącznie półpauzy. Dotyczy to wyrażeń liczbowych i słownych wyrażających jakiś zakres lub wielkość przybliżoną (np. 20–30%, strony 10–20, sześć–siedem osób), relacje czasowe lub przestrzenne (kwiecień–maj, Warszawa–Rzym), relacje między osobami, instytucjami, państwami itp. (mecz Polska–Francja) oraz w nazwach i terminach, w skład których wchodzą nazwiska dwóch lub więcej osób (choroba Heinego–Medina). Należy zaznaczyć, że w wyrażeniach liczbowych określających zakres lub wielkość przybliżoną oraz w nazwach i terminach zawierających nazwiska dwóch lub więcej osób półpauza nie jest oddzielana spacjami. W pozostałych przypadkach dopuszczalny jest zapis ze spacjami (np. sześć – siedem osób, kwiecień – maj, Warszawa – Rzym, mecz Polska – Francja).
Łącznik
Łącznik (inaczej: dywiz) to najkrótsza kreska (-). Jego funkcją – jak sugeruje nazwa – jest łączenie, spajanie wyrazów lub członów. Użyjemy go zatem w zapisie przymiotników złożonych z dwóch lub więcej członów równorzędnych (np. biało-czerwona flaga) czy w zestawieniach rzeczownikowych składających się z członów równorzędnych (np. fryzjerka-kosmetyczka ‘kobieta, która jest i fryzjerką, i kosmetyczką’), a także w nazwach miejscowości i regionów typu Skrażysko-Kamienna czy Austro-Węgry i w zapisie nazwisk dwuczłonowych jak Pawlikowska-Jasnorzewska lub Skłodowska-Curie. Oczywiście łącznik ma dużo więcej zastosowań – ze wszystkimi można się zapoznać w internetowym Słowniku języka polskiego PWN. Warto dodatkowo nadmienić, że znak służy również do oznaczenia miejsca podziału wyrazu i przeniesienia go do następnej linijki.
Zwróćmy jednak jeszcze uwagę na funkcję łączącą tego dywizu. Ma ona niebagatelne znaczenie, ponieważ ściśle wiąże się z zapisem wyrazów z użyciem łącznika, o czym użytkownicy języka polskiego często zapominają. Otóż łącznika nie oddziela się spacjami! Niepoprawne będą zatem zapisy typu: Maria Pawlikowska – Jasnorzewska, Maria Skłodowska – Curie, biało – czerwony, Skarżysko – Kamienna (a niestety nie należą one do rzadkości). Błędem będzie również zastępowanie w tych wyrazach łącznika myślnikiem, czyli zapis typu:
Pawlikowska–Jasnorzewska, biało–czerwony, Skarżysko–Kamienna.
Jak widać, w języku oraz edytorstwie długość kreski ma znaczenie. Dywizu oraz myślnika (czy to w postaci pauzy, czy półpauzy) nie stosuje się dowolnie i zamiennie. Warto o tym pamiętać oraz znać zasady użycia obydwu znaków, aby uniknąć błędów w zapisie.
Skomentuj