Blog wydawniczy

Cytat – jak go zredagować?

cytat
Cytaty bardzo często pojawiają się w publikacjach – zwłaszcza tych o naukowym charakterze. Stanowią ważny element tekstu, a ich wprowadzenie wiąże się w pewnymi zasadami. Jak zatem poprawnie redagować cytaty? Niniejszy wpis blogowy będzie odpowiedzią na to pytanie.

Czym są cytaty i jaka jest ich funkcja?

Cytat to fragment tekstu przytoczony dosłownie w innej publikacji. Adam Wolański wyróżnia jego trzy funkcje:

  1. uwierzytelniającą powołanie się na słowa autorytetu w danej dziedzinie w celu poparcia własnej opinii
  2. dokumentującą przytoczenie cytatu w trosce o rzetelność i wiarygodność przedstawianych informacji: faktów, zdarzeń i obserwacji
  3. polemiczną przytoczenie cytatu w celu krytyki i podjęcia dyskusji z treściami w nim zawartymi.

Powyższe funkcje są szczególnie istotne w przypadku tekstów naukowych, w których rzetelność i wiarygodność stanowią podstawę. Z tego względu należy pamiętać, aby wszelkie cytaty przytaczać bardzo dokładnie i podawać ich źródło. Ważne jest również takie zaznaczenie cytowanego fragmentu, aby czytelnik nie miał wątpliwości, że jest to wypowiedź obcego autorstwa.

Jak oznaczać cytaty?

Cytaty można wyodrębniać na dwa sposoby: za pomocą cudzysłowu lub typograficznie.

Krótkie cytaty (do 3 linijek) można umieszczać w tekście zasadniczym w ciągu, bez zmieniania kroju i stopnia pisma i wyodrębniać je cudzysłowem apostrofowym. W przypadku, gdy w ramach cytowanego tekstu znajdują się wyrazy lub wyrażenia mające własny cudzysłów (cytat w cytacie), należy go zamienić na cudzysłów drugiego stopnia, czyli cudzysłów ostrokątny (francuski lub niemiecki):

Nauczycielka powiedziała, że „Kazio jest tak »pilnym« uczniem, że nie dostanie promocji do następnej klasy”.

Ważne, aby pamiętać, że cudzysłów ostrokątny to jeden znak! Nie powstaje on przez wstawienie obok siebie dwóch nawiasów ostrych >> <<. Znaku tego należy szukać w tablicy symboli!

Krótkie cytaty można również oznaczać kursywą bez zmiany stopnia pisma, np. Badacz stwierdził, że pisarza X można zaliczyć do grona najwybitniejszych pisarzy XX wieku.

Wyodrębnianie dłuższych cytatów

Cytaty składające się z więcej niż 3 linijek, będące samodzielnym akapitem lub składające się z kilku akapitów należy wydzielić z tekstu głównego. W jaki sposób?

Cytat można wydzielić od brzegu kolumny mniejszym stopniem pisma od tego zastosowanego w tekście głównym, np.:

Na pytanie o etymologię słowa bogaty prof. Katarzyna Kłosińska odpowiedziała, że

istotnie, przymiotnik bogaty (a właściwie jego prasłowiański odpowiednik) powstał od rzeczownika bóg (a ściślej: *bogъ), który oznaczał szczęście. Początkowo więc (w prasłowiańszczyźnie) bogaty odnosił się do osoby, która została obdarowana szczęściem, która jest szczęśliwa (podobnie jak: żonaty ‘taki, który ma żonę’, brodaty ‘taki, który ma brodę’ itd.). (Poradnia Językowa PWN)

Jeśli wydzielony cytat stanowi samodzielny akapit lub liczy kilka akapitów, trzeba go składać z wcięciami akapitowymi takiej samej wielkości jak w tekście głównym!

Cytat można wyodrębnić mniejszym lub równym stopniem pisma w stosunku do tekstu głównego, ale z wcięciem w stosunku do lewego brzegu kolumny (wcięcie to musi być jednak większe od wcięć akapitowych w tekście głównym):

O pochodzeniu wyrazu bakalie prof. Kłosińska wypowiedziała się następująco:

Słowo bakalie (podobnie jak desygnat) przybyło do nas ze wschodu. U jego źródeł leży arabski bakkal ‘kupiec handlujący towarami spożywczymi’, kolejnym etapem jego wędrówki do polszczyzny był turecki bakkaliye ‘towary kolonialne’, a następnym ukraiński bakalia ‘towary kolonialne’. (Poradnia Językowa PWN)

W przypadku zapisania powyższego cytatu tym samym stopniem pisma co tekst główny należałoby dodatkowo zmniejszyć odstęp międzywyrazowy.

Jak widać, cytaty są wyjątkowymi oraz ważnymi elementami tekstów, co podkreśla sposób ich zapisu. Warto zatem umieć je odpowiednio zredagować. Zwłaszcza, że świadczy to o naszej rzetelności i uczciwości jako autorów!

Skomentuj

Kliknij, aby skomentować